اشاره به دور به مثابه ابزار حفظ وجهه در قرآن و شیوه برخورد مترجمان با آن

از آنجایی که یکی از مهم­ترین عرصه­های تکریم و حفظ وجهه، زبان است، هر زبانی برای خود از مکانیزم­های مشخصی جهت تحقق این امر استفاده می­کند و از جملة این مکانیزم­ها، بهره­گیری از صفات و ضمایر اشاره است. پژوهش پیش رو در صدد است تا کاربرد صفات و ضمایر اشاره را در عرصة حفظ وجهه در قرآن کریم بررسی نماید و شیوة برخورد مترجمان با این پدیدة زبانی را ارزیابی کند. در این پژوهش که با رویکردی توصیفی ـ تحلیلی انجام گرفته، نگارندگان از نظریة استعاره­های مفهومی یا شناختی که از سوی لیکاف و جانسون مطرح شده، مدد جسته­اند و در بررسی نُه آیه­ای که در ابتدای سوره­های بقره، یونس،‌ یوسف، رعد، حجر، شعراء، نمل، قصص و لقمان قرار دارند، به این نتیجه رسیده­اند که در قرآن از صفات و ضمایر اشاره به دور به عنوان ابزاری برای حفظ وجهه استفاده شده که اساس آن یک استعارة جهتی است و در آن «شیء خوب، قدرتمند و با ارزش، دور است» که البته این دوری می­تواند در عرض یا طول باشد. برخی مترجمان قرآن در برخورد با این پدیده، با بی­توجهی از کنار آن گذشته و به ترجمة تحت اللفظی بسنده نموده­اند و برخی دیگر نیز از راهکارهای متفاوت به پدیدة فوق الذکر توجه نموده و در جهت بدست دادن ترجمه­ای صحیح برآمده­اند.